Ο διωγμός του Βορειοηπειρωτικού Ελληνισμού υπό την βασιλεία του Αχμέτ Ζώγκου

Ο Αχμέτ Ζώγκου ήταν ο πρώτος «βασιλιάς» της Αλβανίας μετά από 500 χρόνια τουρκικό ζυγό. Στην ουσία δεν κατάγονταν από βασιλική οικογένεια, ούτε γαλαζοαίματος ήταν. Αυτοανακηρύχτηκε βασιλιάς. Πριν είχε εκτελέσει διάφορα καθήκοντα, υπουργού, πρωθυπουργού και στο τέλος βασιλιάς της χώρας. Κατά την περίοδο της διακυβέρνησής του και της βασιλείας του, ο Βορειοηπειρωτικός Ελληνισμός υπέστη πολλές διώξεις. Από διάφορα έγγραφα και ιστορικά βιβλία που κυκλοφόρησαν στην Αλβανία την τελευταία περίοδο, φαίνονται ξεκάθαρα οι ανθελληνικές του προθέσεις και η στρατηγική που ακολούθησε κατά των Ελλήνων.

Τη χρονική περίοδο 1930-1937, οι σχέσεις μεταξύ της Ελλάδος και της Αλβανίας γνώρισαν αρκετές κρίσεις και ανεβοκατεβάσματα. Τα προβλήματα που αντιμετώπισε και ο Β/Η ελληνισμός μέσα σ΄ αυτό το κλίμα ήταν πολλά και αρκετές φορές οι σχέσεις αυτές γνώρισαν ακραίες οξύνσεις, λόγω της καταπάτησης των εθνικών δικαιωμάτων και των διώξεων που ασκούσε εις βάρος του η κυβέρνηση του Αχμέτ Ζώγκου.

Ένα απ΄ τα σημαντικότερα προβλήματα ήταν το σχολικό ζήτημα, το κλείσιμο των ελληνικών σχολείων και η προσφυγή για το ζήτημα αυτό στο Δικαστήριο της Χάγης. Δεν ήταν μικρότερη η σύγκρουση και για τα θρησκευτικά δικαιώματα των Βορειοηπειρωτών. Οι πιέσεις που ασκούνταν στον πληθυσμό ήταν μεγάλες.

Στον ελληνικό τύπο της εποχής υπάρχουν αρκετές αναφορές για τα όσα συνέβαιναν στον τόπο μας. Αναφέρουμε εδώ άρθρο της εφημερίδας «Καθημερινή» 3 Οκτωβρίου 1934 με τίτλο: «Άγρια τρομοκρατία εις την Βόρειον ΄Ηπειρον». «...Νεωτέραι εξ Αλβανίας πληροφορίαι αναφέρουν ότι κατόπιν της ομαδικής απεργίας των Ελλήνων μαθητών και παύσεων των Ελλήνων καθηγητών μέγας αναβρασμός επικρατεί εις την Β. ΄Ηπειρον. Οι αρχαί του Αργυροκάστρου προέβησαν εις την σύλληψιν του Βορειοηπειρώτου Γραμματέως του Ελληνικού Προξενείου Αργυροκάστρου, τον οποίον απέστειλαν δέσμιον εις τα Τίρανα. Ο Νομάρχης Αργυροκάστρου αρνήθη να δεχθή τον ΄Ελληνα πρόξενον διαμαρτυρηθέντα δια την σύλληψιν του Γραμματέως. Σήμερον αφίχθησαν εκ Τιράνων εις Αργυρόκαστρον 300 καραβινιέροι μετά μουσικής, ήρχισαν δε τρομοκρατίαν αφάνταστον εις βάρος του ελληνικού στοιχείου. Η κατάστασις είναι άκρως κρίσιμος δια την ελληνικήν μειονότητα».

 Τα γεγονότα με τη σχολική απεργία της Εθνικής Ελληνικής Μειονότητας, οι διώξεις, η προσφυγή στο Διεθνές Δικαστήριο της Χάγης και στην τότε Κοινωνία των Εθνών και η δικαίωσή της είναι γνωστά. ΄Οπως αναφέρουν ιστορικά ντοκουμέντα, στην όλη αυτή διαδικασία, σημαντική ήταν η παρέμβαση και ο ρόλος της Αλβανικής Μυστικής Υπηρεσίας. Ειδικά το 1936 η Μυστική Υπηρεσία Αλβανίας ασχολήθηκε αρκετά με την παρακολούθηση του Ελληνικού Προξενείου στο Αργυρόκαστρο, την περιοχή της Χειμάρρας και της Κορυτσάς. Σε έκθεση του Νομάρχη Αργυροκάστρου με ημερομηνία 3 Μαΐου 1932, αφού εκφράζει τις ανησυχίες του για το γεγονός της ύπαρξης ελληνικών σχολείων στην περιοχή, ενημερώνει το Υπουργείο Εσωτερικών για το ρόλο των ελληνοδιδασκάλων και ζητά την παρέμβαση για πιεστικά μέτρα. Επίσης σε έγγραφο με ημερομηνία 10 Σεπτεμβρίου 1932, ζητά 300 χρυσά φράγκα απ΄ τα μυστικά κονδύλια για την παρακολούθηση των ελληνοδιδασκάλων στο νομό του Αργυροκάστρου.

 Ένα άλλο ζήτημα που απασχόλησε αυτή την περίοδο τις αλβανικές κρατικές υπηρεσίες ήταν η δημογραφική αλλοίωση του πληθυσμού στην περιοχή της Δρόπολης και του Βούρκου. Οι ενέργειες είχαν αρχίσει απ΄ το 1935. Κατά το έτος 1938 παρατηρείται ένταση για την υλοποίηση του προγράμματος  της κυβέρνησης. Απ΄ τα βασικά καθήκοντα αυτής της περιόδου ήταν το τέστ για την εγκατάσταση των κοσοβάρων στις παραπάνω περιοχές. Με εντολή του Βασιλιά Αχμέτ Ζώγκου, η Μυστική Υπηρεσία και το Υπουργείο Εσωτερικών, ζήτησαν απ΄ τον Νομάρχη  Αργυροκάστρου ειδική έκθεση για τη δυνατότητα εγκατάστασης μεταναστών από το Κόσοβο. 

Με επίσημο έγγραφο που φέρει την ημερομηνία 16.5.1935, ο τότε Νομάρχης Αργυροκάστρου ενημερώνει το Υπουργείο Εσωτερικών για τις δυνατότητες εγκατάστασης μεταναστών στην περιφέρεια του Αργυροκάστρου. 

Αναφέρουμε ένα απόσπασμα: «...Σε περίπτωση που θα γίνει η εγκατάσταση μεταναστών στις παραπάνω γαίες και χωριά, θα μπορούσαμε να εκφράσουμε την άποψή μας από που πρέπει να αρχίσει νωρίτερα, από ποια χωριά, διότι είμαστε σε θέση να εκτιμήσουμε την αντίδραση που θα υπάρχει απ΄ την εγκατάσταση των μεταναστών, μειώνοντας έτσι και τις απαιτήσεις των ελληνόφωνων για το σχολικό ζήτημα...».

Σε συνέχεια του παραπάνω εγγράφου, έχουμε την έκθεση με συγκεκριμένες προτάσεις του ίδιου έτους. Η έκθεση αυτή φέρει τον τίτλο: Κατάσταση του κάθε τσιφλικιού για τις επαρχίες των Αγίων Σαράντα, του Δελβίνου, της Κονίσπολης και του Αργυροκάστρου καθώς και των λιβαδιών και βοσκοτόπων που υπάρχει δυνατότητα εγκατάστασης μεταναστών ή εποικισμό.

Ο Νομάρχης που ήταν και ο συντάκτης της έκθεσης, προτείνει την εγκατάσταση μεταναστών εποίκων  συγκεκριμένα, στο χωριό Κρανιά 60 οικογένειες, στην Αρδάσοβα 70-80 οικογένειες, στη Γοραντζή 50-60 οικογένειες, στην Κάτω Επισκοπή 70-80 οικογένειες κλπ.

Στις 14 Ιουλίου 1938, το Υπουργείο Εσωτερικών, ενημερώνει τον  νομάρχη στο Αργυρόκαστρο, στέλνοντάς του αντίγραφο του τηλεγραφήματος που οι δημογέροντες των χωριών της Δερβιτσάνης, Γοραντζής και Βάνιστας έστελναν στο εν λόγω υπουργείο ζητώντας την μη εγκατάσταση προσφύγων στις περιοχές τους. ταυτόχρονα ο νομάρχης ενημερώνει το υπουργείο πως ομάδα δροπολιτών παρουσιάστηκαν στην Νομαρχία και αντιδρούσαν για την εγκατάσταση εποίκων. Επίσης ενημέρωνε πως διοργανωτής τους ήταν ο Βασίλης Σαχίνης...

aftonomi.gr